1393 / 7 / 14، 09:47 عصر
به گزارش"انجمن حمایت ازبیماران چشمی آرپی،لبر و اشتارگات در ایران"به نقل از سایت طلای سفید، خواص لبن اللقاح(شیر شتر)ماهیت آن لطیف است و رقیق ترین شیر بین شیر حیوانات دیگر محسوب می گردد. این شیر کمی مایل به شوری است و چربی آن کم است و بسبب گرم بودن مزاج آن و شدت امتزاج(پختگی) آن چربی شیر از آب آن جدا نمی گردد.
طبیعت آن: گرم مایل به خشکی است.
افعال و خواص آن: جلا دهنده، منضج و حل کنندۀ اخلاط بدن است.
*آشامیدن این شیر باعث تقویت چشم می شود و گاهی طبیبان دستور اکتحال (در چشم چکاندن) آن را می کنند. آشامیدن آن با شکرسرخ جهت تنگی نفس و باز شدن گرفتگی ها و رفع خشکی کبد و از بین بردن ورم های سخت درون بدن مفید است و اخلاط ناموافق در کبد را از بین می برد و استسقای زقی و طبلی و اختلالات کبدی را از بین می برد.
*برای بیماری های طحال، بواسیر، جاری شدن ادرار و حیض و نیز تقویت نیروی جنسی مفید است.
*اگر شتر ده روز قبل از دوشیدن شیر به خوردن علوفه ای که در آنها رازیانه، کنگر، کاسنی و... باشد مشغول باشد شیر آن جهت استسقای گرم مفید است و همراه با شکر سرخ مقوی بدن و صاف کنندۀ پوست و محرک نیروی جنسی و اشتها به غذا مفید است و ورم های سخت را از بین می برد خصوصاً که همراه با روغن های مناسب مانند روغن بید انجیر، ناردین، بادام تلخ و پسته و... برای تحلیل دادن این ورم ها به روی آنها ضماد کنند.
*سایر مواردی که براساس کتاب مخزن الادویه از مصرف شیر شتر سود می برند:
- کبد چرب
- اگزما
- چربی های زیرپوستی
- با شکر صاف کننده پوست
- رفع بی اشتهایی
دوغ شتر خواص شیر را داشته و فقط گرمی آن کمتر و رطوبت بخشی آن بیشتر است.
*اهمیت مصرف شير شتر در تعالیم مکتب وحی
در خصوص شير شتر نصوصي در كلام خازنان وحي رسيده است:*رسول اللّه صلى الله عليه و آله: في ألبانِ الإِبِلِ . . . دَواءٌ لِذَرَبِكُم.
ترجمه :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: در شير شتر . . . درمان بيمارى ذَرَب است.
ذَرَب، بيمارى معده است كه مانع هضم و جذب غذا شده، در نتيجه موجب شكم رَوش مى گردد.
رسول اللّه (صلى الله عليه و آله): إن في أبوال الإبل وألبانها شفاء للذربة بطونهم
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: بدرستی که در ادرار شتر و شير آن براى كسانى كه به ناراحتى معده (سوء هاضمه) مبتلا هستند، درمان است.
البته نصوصي كه ارزش شير (چهاربايان: شتر، بز، گوسفند، كاو) را مي رساند شامل فوايد شير شتر هم مي شود:
قال الله تعالی فی کتابه: ﴿وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِينَ﴾ آيه 66 سوره مباركه نحل
قال الله تعالی فی کتابه:﴿مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آَسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ﴾ سوره مباركه محمد صلی الله علیه و آله آيه 15
قال على (عليه السلام ):حَسْوُ اللَّبَنِ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ إِلَّا الْمَوْتَ
) امام علی (علیه السلام) فرمودند: نوشيدن شير، شفايى براى هر درد است، مگر مرگ.
الإمام الصادق عليه السلام: ما وَجَدنا لِوَجَعِ الحَلقِ مِثلَ حَسوِ اللَّبَنِ
امام صادق عليه السلام فرمودند: براى گلودرد، چيزى چون نوشيدن شير نيافته ايم.
قال رسول اللّه (صلى الله عليه و آله): اسقوا نسائكم الحوامل الالبان فانها تزيد فى عقل الصبى)
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): به زنان حامله شیر بخورانید زیرا كه خوردن شير سبب زياد عقل كودكشان مى گردد.
*شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است.مصرف مداوم شیر شتر در بهبود دیابت، كنترل فشار خون، گرفتگی عروق و پوكی استخوان نقش دارد.
*شیر شتر دارای آهن بالا و ویتامین‌های گروه B و C خوبی است. اگر شتر سبزی خورده باشد شیرش شیرین و اگر بوته و خار خورده باشد، شیرش شور است.
*شیر شتر می‌تواند بهترین جایگزین برای افرادی باشد كه به شیر گاو حساسیت دارند و مصرف مداوم شیر شتر در بهبود دیابت، كنترل فشار خون، گرفتگی عروق و پوكی استخوان نقش دارد.
*شیر شتر دارای خاصیت ضد باكتری و ضد میكروب است. در بهبود بیماری‌های عفونی از جمله سل مؤثر است و می‌تواند حداقل پروتئینهای ضروری روزانه انسان به خصوص اسیدهای آمینه را تأمین كند.
*شیر شتر همچنین در درمان دیابت موثر است به دلیل اینكه پروتئینی شبه انسولین در شیر شتر وجود دارد. اگر روزانه نیم لیتر شیر شتر مصرف شود 30 درصد انسولین دیابت نوع یك را كاهش می‌دهد.
*اسیدیته معده معمولاً انسولین را تحریك می‌كند. در صورتی كه انسولین موجود در شیر می‌تواند از معده عبور كند و برای رفع ناراحتی‌های معده مؤثر است.
شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است.
انواع شیر شتر
طبق تحقيقات محققان و متخصصان محصولات لبنى بهترين نوع شير شتر مربوط به عربستان مى باشد در ضمن اينكه يكى از سود اورترين معاملات در بازار لبنيات در كشور عربستان شير شتر است.
شیر شتر تک کوهانه کاملاً سفید و شبیه شیر شتر دو کوهانه است. بصورت متوسط شتر روزانه در مراتع آبى 3 تا 25 ليتر و در شرايط بيابانى روزانه 4 تا 7 ليتر شير مي دهد رنگ شير شتر سفيد و متفاوت از ساير شيرهاست.
طعم شير شتر مانند بقيه چهاربايان شيرين است ولي برحسب نوع گياهان مصرفي در برخي مناطق اندكي تيز يا متمايل به شور مي باشد.
معمولا وقتی شتران از علوفه های سبز تغذیه می کنند، شیرشان شیرین است، اما برخی مواقع به خاطر تغذیه ی بوته های مناطق خشک و شوره زار بیابانی شور می شود.
اين اندك شورى در ميان شتر مناطق مختلف يكسان نيست بلكه وابسته به سن و نوع غذا و آب آشاميدنى آنها متفاوت است.
شير شتر گرم و يا سرد آن، نسبت به شير گاو و گوسفند خوشمزه تر است و چربى آن نيز سبكتر است
لذا مي تواند جايگزين خوبى براى ساير چربى هاى حيوانى باشد. مواد مغذى و ويتامين هاى شير به حديست كه آنرا يك غذاى كامل و كافى بحساب مى آورند.
با وجودى كه ممكن است شتر در شرايط سخت و طاقت فرساى بيابان چندين روز موفق به نوشيدن آب نشود اما به قدرت و حكمت الهى و به كمك تابش نور آفتاب بازهم قادر است شير توليد كند و حداقل متوسط توليد روزانه شير در شرايط سخت را داشته باشد. محصولات شتر كه به صورت (پرورش صحرا) حاصل مي شود داراي خواص عالي و بهتر از پرورش صنعتي مي باشد.
خواص درمانى و دارويى شير شتر
خواص دارويى و درمانى شير شتر: تأثيرات شگفت انگيز و خواص درمانى شير شتر آنچنان قوى و آشكار است كه در برخى كشورها انواع كلينيك هاى تخصصي براى درمان انواع بيماريها با شير شتر تأسيس شده است من جمله كلينيك هاى تخصصى در كشورهاى عربى مانند عمان و غيره. رنگ روي را روشن و بلغم و اخلاط را دفع، ضد يبوست است و براي فرو نشاندن دَوَران مفيد است.
شیر شتر براى درمان بيماريهاى كبد و كم خونى و سل و بيماريهاى هنگام پيرى و شكنندگى استخوانها و نرمى استخوان در كودكان و براى درمان سرماخوردگى، تب و آنفولانزا و همچنين درمان هپاتيت ب مفيد است.
شیر شتر همچنين در درمان بيماريهاى تنفسى از جمله سل و آسم و بيماريهاى معده و روده بزرگ و اختلالات گوارشى و كاهش قند و فشار خون و تنظيم ضربان قلب و تنفس و گرمازدگى مفيد مى باشد.
با توجه به تحقيقاتى كه اخيراً درباره مصرف شير شتر براى مادران باردار انجام داده اند متوجه شدند كه مصرف شير شتر براى نوزاد و مادر مفيد و در سلامتى آنها موثر است.
تحقيق يك دانشجوى كارشناسى ارشد در دانشگاه سودان در خصوص درمان قند خون بوسيله شير شتر: براى انجام اين آزمايش افراد مبتلا به قند خون را به 2 گروه تقسيم كرد. گروه اول روزانه مقدار نيم ليتر شير شتر با شكم خالى ميخوردند و اما دسته دوم خير. پس از مدتى از هر دو گروه آزمايش بعمل آمد و مشاهده شد كه ميزان قند خون در گروه اول كه روزانه شير شتر مصرف مى كردند بمقدار قابل توجهى كاهش يافته است. پس به اين نتيجه رسيدند كه مصرف مداوم و منظم شير شتر در برنامه غذايى سبب كاهش و چه بسا درمان قند خون مى شود.
در آزمايشات و مطالعاتى كه اخيراً در كشور هندوستان توسط محققان عربستانى بعمل آمد موشهاى آزمايشگاهى مبتلا به سرطان را همزمان تحت درمان با مواد دارويى(شيمى درمانى) و شير شتر قرار دادند در پايان مشخص شد كه موشهاى سرطانى كه تحت درمان با شير شتر قرار داشتند درمانشان بمقدار قابل توجهى موفقيت آميز و حتى در برخى موارد از شيمى درمانى هم موفقتر بوده است.
در برخى از كشورهاى عربى بصورت رسمى و عمومى براى درمان برخى بيماريهاى سخت و مزمن در بين بيماران بصورت عمومى شير شتر توزيع مى شود. مانند: اخيرا در ابوظبى در كشور امارات توسط شهردارى اين شهر بين افراد مبتلا به زخم معده بصورت عمومى شير شتر توزيع شد.
شیر شتر به صورت خام و به صورت محصولات تخمیری برای درمان زخم معده، بی نظمی های بدن، اسهال، یبوست، زخم ها و حتی برای افزایش قدرت باروری تخمدان هم به کار رفته است.
همچنین درمان بیماری های سخت معده ای هم با استفاده از شیر شتر گزارش شده است.
بیماران دارای هپاتیت نیز بعد از خوردن شیر شتر عملکرد بدنشان بهبود پیدا می کند.
در کشورهای آفریقایی (مصر، سودان، کنیا و سومالی) این اعتقاد در بین شتربانان وجود دارد که مردانی که شیر شتر می نوشند، قوی تر، تنومندتر و سریع تر هستند.
محققان از شیر شتر برای درمان بیماران مبتلا به ایدز هم در سطح دنیا استفاده کرده و به پیشرفتهای خوبی هم دست یافته اند.
*ویتامین ها
ویتامین های B1، B2، اسید فولیک و اسید پانتوتنیک در شیر شتر، پایین و محتوای B6 و B12 شیر شتر مشابه مقادیر موجود در شیر گاو می باشد، اما نسبت به شیر انسان بالاتر است. شیر شتر، نیاسین و ویتامین C بیشتری نسبت به شیر گاو دارد(ویتامین C در شير شتر 3 برابر بيشتر از شير گاو است).
استفاده از شير شتر 70 تا 80 درصد از ويتامين ها و پروتئين هاى مورد نياز بدن را تأمين مى نمايد. تحقيقات نشان ميدهد كه ويتامين شير شتر 3 برابر شير گاو است.
شیر شتر بدليل اينكه حاوى مقادير بالاى ویتامین ث مى باشد در پيشگيرى و درمان بيماريهاى دهان و دندان و همچنين محافظت از لثه ها و تقويت دندان بسيار مفيد مى باشد.
*پروتئين ها
برخى پژوهش ها و بررسى ها نشان ميدهد كه چربى ها و مواد موجود در شير شتر نسبت به ساير شيرها راحتر و سريعتر هضم و جذب مى شود.
اخيرا پروتئينى در شير شتر كشف شده است كه عملكرد آن همانند انسولين مى باشد و در درمان بيمارى ديابت بسيار مفيد و كارساز است.
پروتئین های شیر شتر اسیدهای آمینه ی ضروری برای انسان را به میزان رضایت بخش و حتی بالاتر از میزان تعیین شده توسط مؤسسات FAO/WHO/UNU تأمین می کنند. شیر شتر می تواند حداقل پروتئین های ضروری روزانه ی انسان مخصوصاً اسیدهای آمینه را تأمین کند، چون نیازهای انسان در محیط های گرم و خشک بر پایه ی کالری کمتری است و پروتئین و آب نقش مهمی دارند، مقادیر کمی شیر شتر می تواند نیاز انسان را در این مناطق تامین کند.
*املاح و مواد معدنى
شير شتر آنچنان منبع سرشارى از ماده معدنى بنام آهن است كه برخى معتقدند مصرف مناسب و مداوم آن انسان را از هر نوع شيرى بى نياز مى كند حتى نوزادان را از شير مادر!!!.
طبق تحقيقات شير شتر 10 برابر شير گاو؛ عنصر آهن و كلسيم دارد.
شیر شتر سرشار از اسیدهای مهمى بنام اسيد آمینه است: مانند والین و متیونین و لیزین و آرژنین و فنیل آلانین. همچنین شير شتر دارای مقادير نسبتاً بالای آلبومین و گلوبولین نيز مى باشد.
کمترین مقدار مورد نیاز مواد معدنی کلسیم و فسفات در بدن، 800 میلی گرم در روز است که با خوردن 2.5 تا 4 فنجان شیر شتر، اين مقدار کلسیم و فسفات تأمین می شود. همچنین شیر شتر حاوی مواد معدنی کم مقدار مثل روی، مس و منگنز می باشد.
*ويژگى هاى منحصر به فرد شير شتر
الف) نكته بسيار عجيب و جالب درباره شير شتر اين است كه اين ماده گرانبها قادر است بدون استفاده از لوازم امروزى كيفيت خود را در دماى 4 درجه سانتيگراد بمدت 12 روز و در دماى معمولى اتاق بمدت 48 ساعت و حتى بيشتر حفظ نمايد و اين در صورتى است كه بطور مثال شير گاو در دماى عادى اتاق ظرف 12 ساعت ترش ميشود. كه علت آن مربوط ميشود به اينكه سرعت تخمير قند لاكتوز در شير شتر بسيار كم است و از طرفى ناگفته نماند كه افزايش ميزان اسيديته در شير شتر آرام و به كندى است.
ب) تحقيقات نشان مي دهد که شیر شتر بخاطر وجود برخى مواد از جمله انواع پروتئينها مانند پروتئين كازئين؛ در برابر سموم، باکتری ها، قارچ ها، و بسيارى از خطرات احتمالى آنها بويژه براى نوزادان مقاوم و سبب مصونيت در برابر آنها مي شود.
ج) در مقايسه شير شتر با شير گاو از نظر ويتامين ها و ساير مواد بايد به اين نكته توجه داشت كه
شير شتر حاوى ماده اى بسيار مهم در تغذيه انسان بنام اسيدهاى چرب لينولئيك است كه اين موضوع شير شتر را از ساير شيرها متمايز و متفاوت مي كند.
*خواص شیر شتر:
سبب تقویت سیستم ایمنی در مقابل هپاتیت و ایدز می شود.
مدر است لذا در تعدیل فشارخون مفید است.
دارای چربی و کلسترول کمتر نسبت به شیر گاو است.
دارای قند کم لاکتوز کمتر نسبت به شیر گاو است.
دارای املاح فراوان است.
دارای ویتامین ب و ث فراوان است.
در طول عمر بیماران مبتلا به لوپوس مؤثر است.
غنی از انسولین بوده و در کنترل دیابت مؤثر است.
در بهبود آلرژی غذایی در کودکان مؤثر است.
در درمان اوتیسم کودکان مؤثر است.
باعث بهبود زخم معده، آنتریت، آلایمر و آسم می گردد.
دارای خواص کمکی در درمان سرطان است.
در صورت مصرف همزمان شیر شتر با شیمی درمانی، شیمی درمانی دارای نتایج بهتر و با اثرات جانبی کمتری خواهد بود.
استفاده از آنتی بادی شتر برای درمان سرطان روده بزرگ در موش به اثبات رسیده است.
آنتی بادی شتر فقط زنجیره سنگین دارد و فاقد دو زنجیره سبک می باشد که این ویژگی منحصر به فرد سبب افزایش نفوذ پذیری این آنتی بادی به بافتهای بدن می گردد.
شیر به عنوان کامل ترین غذای انسان شناخته شده است، که جدای از نقش معمولی خود برای تغذیه انسان می تواند نقش غذایی فرا سودمند نیز داشته باشد.
به علت وجود مقادیر زیاد انسولین و ترکیبات مشابه انسولین مانند half-cystine شیر شتر اثر هیپوگلیسمی داشته و همین ویژگی آن موجب شده است که گزینه مناسبی برای درمان افراد دیابتی و رژیمی باشد. یکی از خواص دیگر شیر شتر این است که به علت فقدان بتالاکتوگلوبوئین می تواند برای درمان آلرژی های غذایی در غذایی در کودکان مفید باشد. اخیراً گزارش شده شیر شتر دارای خواص آنتی کار سیتوژنیک و آنتی هایپرتنسیو نیز می باشد. اثر ضد میکروبی شیر شتر به حضور لیزوزیم، لاکتوفرین، هیدروژن پراکسید، لاکتوپر اکسیدازوایمونوگلوبولین ها نسبت داده شده است.
شیر تازه و تخمیر شده شتر درهند، روسیه و سودان برای درمان بیماری های یرقان، توبرکلوزیس، نیشمانیا، آسم و کالا آزار مورد استفاده قرار گرفته است. جزء پروتئینی شیر دارای ترکیبات ارزشمند با فعالیت بیولوژیکی گوناگون است.
پروتئینهای شیر شتر به دو بخش عمده کازنین(70-80 درصد) 30-20 whey protein درصد) تقسیم می شود.
whey protein ها یکی از منابع اصلی پیتیدهای فعال زیستی هستند.
مقدار whey protein های شیر شتر یک کوهانه 8/0 -63/0 است.
whey protein های شیر شتر دارای آلفا لاکتالبومین، آلبومین سرم، لاکتوفرین، ایمونوگلوبین ها و ... است.
لاکتوفرین عضوی از خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی آن حدوداً 80 کیلو دالتون می باشد.
این گلیکو پروتئین دارای خاصیت ضد باکتریایی بوده، همچنین ویژگی های ضد سرطانی و ضد التهابی را نیز دارا است.
نتیجه اثر لاکتوفرین بر روی سلول های توموری حاصل فعالیت سلول های کشنده ی طبیعی و حساس شدن سلول های هدف جهت لیز شدن است.
شیرشتر دارای ترکیبات با اهمیت و قابل توجهی نظیر پروتئین اسیدی آب پنیر و پپتیدهای شبه انسولینی می باشد. همچنین این محصول مهم دارای بیواکتیوهایی است که هر کدام به نوبه خود بسیار با ارزش بوده و عملکرد بیولوژیکی خاصی دارند.
بیواکتیوهای شیر به چهار گروه عمده تقسیم می شوند. بیواکتیوهایی که موجب فعالیت بهتر سیستم گوارشی می شوند. (کازنین، کازلین ، لاکتوفرین) بیواکتیو هایی که سبب تقویت سیستم ایمنی می شوند:
(مانند ایمونوگلوبولین های A و G، لاکتوفرین، پرولاکتین، سایتوکائین ها) و بیواکتیوهایی که نقش ضد میکروبی داشته به عنوان پروبیوتیک عمل می نماید: (لاکتوفرین، لیزوزیم، لاکتوپراکسیداز) لاکتوفرین یکی از مهم ترین بیواکتیوهای شیر محسوب می گردد که عملکردهای کلیدی و متنوعی دارد. لاکتوفرین(لاکتوترانسفرین) گلیکوپروتئین متصل شونده به آهن از اعضای خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی حدود 80 کیلو دالتون داشته و تقریباً دارای 700 اسید آمینه می باشد و از یک زنجیره ی مقاومت دربرابر حرارت بالا و تغییرات PH، حلالیت مطلوب در آب، عبور از سد خونی مغزی، میل ترکیبی بالا، اختصاصی بودن و پتانسیل غنی در واکنش یا آنتی ژن از ویژگی های این ایمونوگلوبین های شیر شتر است که باعث کاربرد درمانی آنها شده است. امروزه محققین موفق به ساخت آنتی بادی های بسیار کوچکی موسوم به نانو بادی شده اند که سلولهای توموری را هدف قرار داده و برای مصرف خوراکی نیز مناسب هستند، اما حتی این آنتی بادی ها نیز به علت بزرگی مولکول در نفوذ به بافت تومور مشکل داشته و به علت ساختمان پیچیده ای که دارند، تهیه آنها در مقیاس وسیع بسیار گران و دشوار است. برای رفع این مشکل محققین از آنتی بادیهای شیر شتر که از آنتی بادی انسان کوچکتر هستند و تولید آنها آسان و مقرون به صرفه است استفاده می کنند. نخستین نتایج استفاده از این آنتی بادی ها به صورت مستقیم علیه تومور در موش، نشان داده که مارکرهای پروتئینی سطح غشای تومور به صورت موفقیت آمیزی به وسیله این نانو بادی ها مورد هدف قرار گرفتند.
پلی پپتیدی منفرد تشکیل شده که به صورت دو لوب متقارن( C-LOBE N- LOBE) در آمده که در هر لوب دو دومین وجود دارد.
فعالیت ضد میکروبی لاکتوفرین ناشی از دو مکانیسم، اتصال به آهن و میانکنش مستقیم یا میکرو ارگانیسم، می باشد.
لاکتوفرین با مهار گیرنده های ویروس و اتصال به DNA و یا RNA اثرات ضد ویروس خود را اعمال می نماید. همچنین قادر به توقف رشد سلول های سرطانی بوده (و باعث تقویت سیستم ایمنی می گردد و نیز استخوانزایی سلول های استخوانی (استلوسیت ها) را تحت تاثیر قرار می دهد امروزه غذای کودکان با فرمول حاوی لاکتوفرین گاوی در کشور های ژاپن، کره و اندونزی فروخته می شود.
لاکتوپراکسیداز، تیوسیانات را در حضور پراکسید هیدروژن اکسید نموده و هیپوتیوسیانات با خاصیت ضد میکروبی قوی تولید می نماید این ترکیبات با گروه سولفیدریل پروتئین های میکروبی پیوند برقرار کرده و اثر بازدارندگی خود را بر ویروسها، قارچ ها و باکتریها اعمال می نماید.
در خصوص شیر شتر بررسی غیرفعال شدن لاکتوپراکسیداز شاخص بهتری برای ارزیابی فرآیند پاستوریزاسیون در مقایسه با فسفاتاز قلیایی است. این آنزیم در برخی کشور ها جهت کنترل رسمی پاستوریزاسیون شدید مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی دیگر از بیواکتیوهای شیر شتر لیزوزیم است. مطالعات روی لیزوزیم شیر شتر نشان داد که تشابهات آنتی ژنیک بین لیزوزیم شیر شتر و گاو وجود ندارد که این امر نشان دهنده وجود یک ساختار متفاوت در لیزوزیم این دو گونه می باشد.
لیزوزیم پیوندهای گلیکوزیدی (1-4) بین –N استیل مورامیک اسید و –N استیل D- گلوکوزآمین را در پپتیدوگلیکان دیواره باکتری ها می شکند. یکی دیگر از بیواکتیو- استیل-S- گلوکزآمین است. آنزیم NAGase شیر برای درمان mastitis در گاو مورد آزمایش قرا گرفت و اثرات درمانی آن تأیید شد. پس از بررسی صدها نمونه شیر شتر و للاما نشان داده شد تمامی آنها دارای سطح nagase بالایی هستند. نشان داده شده است که همان nagase موجود در شیر شتر فعالیت قوی آنتی باکتریال و آنتی ویرال دارد.
بیواکتیوهای شیر پیش ساز بسیاری از پپتیدهای فعال زیستی هستند. این بیواکتیوها به صورت غیرفعال در شیر وجود دارند که ضمن پروتئولیز ناقص با استفاده از آنزیم های گوارشی تخمیر و یا توسط آنزیم های میکروبی به قطعات پپتیدی کوچکتر با فعالیت زیستی متنوع تبدیل می شود.
طبیعت آن: گرم مایل به خشکی است.
افعال و خواص آن: جلا دهنده، منضج و حل کنندۀ اخلاط بدن است.
*آشامیدن این شیر باعث تقویت چشم می شود و گاهی طبیبان دستور اکتحال (در چشم چکاندن) آن را می کنند. آشامیدن آن با شکرسرخ جهت تنگی نفس و باز شدن گرفتگی ها و رفع خشکی کبد و از بین بردن ورم های سخت درون بدن مفید است و اخلاط ناموافق در کبد را از بین می برد و استسقای زقی و طبلی و اختلالات کبدی را از بین می برد.
*برای بیماری های طحال، بواسیر، جاری شدن ادرار و حیض و نیز تقویت نیروی جنسی مفید است.
*اگر شتر ده روز قبل از دوشیدن شیر به خوردن علوفه ای که در آنها رازیانه، کنگر، کاسنی و... باشد مشغول باشد شیر آن جهت استسقای گرم مفید است و همراه با شکر سرخ مقوی بدن و صاف کنندۀ پوست و محرک نیروی جنسی و اشتها به غذا مفید است و ورم های سخت را از بین می برد خصوصاً که همراه با روغن های مناسب مانند روغن بید انجیر، ناردین، بادام تلخ و پسته و... برای تحلیل دادن این ورم ها به روی آنها ضماد کنند.
*سایر مواردی که براساس کتاب مخزن الادویه از مصرف شیر شتر سود می برند:
- کبد چرب
- اگزما
- چربی های زیرپوستی
- با شکر صاف کننده پوست
- رفع بی اشتهایی
دوغ شتر خواص شیر را داشته و فقط گرمی آن کمتر و رطوبت بخشی آن بیشتر است.
*اهمیت مصرف شير شتر در تعالیم مکتب وحی
در خصوص شير شتر نصوصي در كلام خازنان وحي رسيده است:*رسول اللّه صلى الله عليه و آله: في ألبانِ الإِبِلِ . . . دَواءٌ لِذَرَبِكُم.
ترجمه :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله: در شير شتر . . . درمان بيمارى ذَرَب است.
ذَرَب، بيمارى معده است كه مانع هضم و جذب غذا شده، در نتيجه موجب شكم رَوش مى گردد.
رسول اللّه (صلى الله عليه و آله): إن في أبوال الإبل وألبانها شفاء للذربة بطونهمپيامبر خدا صلى الله عليه و آله: بدرستی که در ادرار شتر و شير آن براى كسانى كه به ناراحتى معده (سوء هاضمه) مبتلا هستند، درمان است.
البته نصوصي كه ارزش شير (چهاربايان: شتر، بز، گوسفند، كاو) را مي رساند شامل فوايد شير شتر هم مي شود:
قال الله تعالی فی کتابه: ﴿وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِينَ﴾ آيه 66 سوره مباركه نحلقال الله تعالی فی کتابه:﴿مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آَسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ﴾ سوره مباركه محمد صلی الله علیه و آله آيه 15
قال على (عليه السلام ):حَسْوُ اللَّبَنِ شِفَاءٌ مِنْ كُلِّ دَاءٍ إِلَّا الْمَوْتَ) امام علی (علیه السلام) فرمودند: نوشيدن شير، شفايى براى هر درد است، مگر مرگ.
الإمام الصادق عليه السلام: ما وَجَدنا لِوَجَعِ الحَلقِ مِثلَ حَسوِ اللَّبَنِامام صادق عليه السلام فرمودند: براى گلودرد، چيزى چون نوشيدن شير نيافته ايم.
قال رسول اللّه (صلى الله عليه و آله): اسقوا نسائكم الحوامل الالبان فانها تزيد فى عقل الصبى)پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله): به زنان حامله شیر بخورانید زیرا كه خوردن شير سبب زياد عقل كودكشان مى گردد.
*شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است.مصرف مداوم شیر شتر در بهبود دیابت، كنترل فشار خون، گرفتگی عروق و پوكی استخوان نقش دارد.
*شیر شتر دارای آهن بالا و ویتامین‌های گروه B و C خوبی است. اگر شتر سبزی خورده باشد شیرش شیرین و اگر بوته و خار خورده باشد، شیرش شور است.
*شیر شتر می‌تواند بهترین جایگزین برای افرادی باشد كه به شیر گاو حساسیت دارند و مصرف مداوم شیر شتر در بهبود دیابت، كنترل فشار خون، گرفتگی عروق و پوكی استخوان نقش دارد.
*شیر شتر دارای خاصیت ضد باكتری و ضد میكروب است. در بهبود بیماری‌های عفونی از جمله سل مؤثر است و می‌تواند حداقل پروتئینهای ضروری روزانه انسان به خصوص اسیدهای آمینه را تأمین كند.
*شیر شتر همچنین در درمان دیابت موثر است به دلیل اینكه پروتئینی شبه انسولین در شیر شتر وجود دارد. اگر روزانه نیم لیتر شیر شتر مصرف شود 30 درصد انسولین دیابت نوع یك را كاهش می‌دهد.
*اسیدیته معده معمولاً انسولین را تحریك می‌كند. در صورتی كه انسولین موجود در شیر می‌تواند از معده عبور كند و برای رفع ناراحتی‌های معده مؤثر است.
شیر شتر برای بهبود دیابت و فشار خون مفید است.
انواع شیر شتر
طبق تحقيقات محققان و متخصصان محصولات لبنى بهترين نوع شير شتر مربوط به عربستان مى باشد در ضمن اينكه يكى از سود اورترين معاملات در بازار لبنيات در كشور عربستان شير شتر است.
شیر شتر تک کوهانه کاملاً سفید و شبیه شیر شتر دو کوهانه است. بصورت متوسط شتر روزانه در مراتع آبى 3 تا 25 ليتر و در شرايط بيابانى روزانه 4 تا 7 ليتر شير مي دهد رنگ شير شتر سفيد و متفاوت از ساير شيرهاست.
طعم شير شتر مانند بقيه چهاربايان شيرين است ولي برحسب نوع گياهان مصرفي در برخي مناطق اندكي تيز يا متمايل به شور مي باشد.
معمولا وقتی شتران از علوفه های سبز تغذیه می کنند، شیرشان شیرین است، اما برخی مواقع به خاطر تغذیه ی بوته های مناطق خشک و شوره زار بیابانی شور می شود.
اين اندك شورى در ميان شتر مناطق مختلف يكسان نيست بلكه وابسته به سن و نوع غذا و آب آشاميدنى آنها متفاوت است.
شير شتر گرم و يا سرد آن، نسبت به شير گاو و گوسفند خوشمزه تر است و چربى آن نيز سبكتر است
لذا مي تواند جايگزين خوبى براى ساير چربى هاى حيوانى باشد. مواد مغذى و ويتامين هاى شير به حديست كه آنرا يك غذاى كامل و كافى بحساب مى آورند.
با وجودى كه ممكن است شتر در شرايط سخت و طاقت فرساى بيابان چندين روز موفق به نوشيدن آب نشود اما به قدرت و حكمت الهى و به كمك تابش نور آفتاب بازهم قادر است شير توليد كند و حداقل متوسط توليد روزانه شير در شرايط سخت را داشته باشد. محصولات شتر كه به صورت (پرورش صحرا) حاصل مي شود داراي خواص عالي و بهتر از پرورش صنعتي مي باشد.
خواص درمانى و دارويى شير شتر
خواص دارويى و درمانى شير شتر: تأثيرات شگفت انگيز و خواص درمانى شير شتر آنچنان قوى و آشكار است كه در برخى كشورها انواع كلينيك هاى تخصصي براى درمان انواع بيماريها با شير شتر تأسيس شده است من جمله كلينيك هاى تخصصى در كشورهاى عربى مانند عمان و غيره. رنگ روي را روشن و بلغم و اخلاط را دفع، ضد يبوست است و براي فرو نشاندن دَوَران مفيد است.
شیر شتر براى درمان بيماريهاى كبد و كم خونى و سل و بيماريهاى هنگام پيرى و شكنندگى استخوانها و نرمى استخوان در كودكان و براى درمان سرماخوردگى، تب و آنفولانزا و همچنين درمان هپاتيت ب مفيد است.
شیر شتر همچنين در درمان بيماريهاى تنفسى از جمله سل و آسم و بيماريهاى معده و روده بزرگ و اختلالات گوارشى و كاهش قند و فشار خون و تنظيم ضربان قلب و تنفس و گرمازدگى مفيد مى باشد.
با توجه به تحقيقاتى كه اخيراً درباره مصرف شير شتر براى مادران باردار انجام داده اند متوجه شدند كه مصرف شير شتر براى نوزاد و مادر مفيد و در سلامتى آنها موثر است.
تحقيق يك دانشجوى كارشناسى ارشد در دانشگاه سودان در خصوص درمان قند خون بوسيله شير شتر: براى انجام اين آزمايش افراد مبتلا به قند خون را به 2 گروه تقسيم كرد. گروه اول روزانه مقدار نيم ليتر شير شتر با شكم خالى ميخوردند و اما دسته دوم خير. پس از مدتى از هر دو گروه آزمايش بعمل آمد و مشاهده شد كه ميزان قند خون در گروه اول كه روزانه شير شتر مصرف مى كردند بمقدار قابل توجهى كاهش يافته است. پس به اين نتيجه رسيدند كه مصرف مداوم و منظم شير شتر در برنامه غذايى سبب كاهش و چه بسا درمان قند خون مى شود.
در آزمايشات و مطالعاتى كه اخيراً در كشور هندوستان توسط محققان عربستانى بعمل آمد موشهاى آزمايشگاهى مبتلا به سرطان را همزمان تحت درمان با مواد دارويى(شيمى درمانى) و شير شتر قرار دادند در پايان مشخص شد كه موشهاى سرطانى كه تحت درمان با شير شتر قرار داشتند درمانشان بمقدار قابل توجهى موفقيت آميز و حتى در برخى موارد از شيمى درمانى هم موفقتر بوده است.
در برخى از كشورهاى عربى بصورت رسمى و عمومى براى درمان برخى بيماريهاى سخت و مزمن در بين بيماران بصورت عمومى شير شتر توزيع مى شود. مانند: اخيرا در ابوظبى در كشور امارات توسط شهردارى اين شهر بين افراد مبتلا به زخم معده بصورت عمومى شير شتر توزيع شد.
شیر شتر به صورت خام و به صورت محصولات تخمیری برای درمان زخم معده، بی نظمی های بدن، اسهال، یبوست، زخم ها و حتی برای افزایش قدرت باروری تخمدان هم به کار رفته است.
همچنین درمان بیماری های سخت معده ای هم با استفاده از شیر شتر گزارش شده است.
بیماران دارای هپاتیت نیز بعد از خوردن شیر شتر عملکرد بدنشان بهبود پیدا می کند.
در کشورهای آفریقایی (مصر، سودان، کنیا و سومالی) این اعتقاد در بین شتربانان وجود دارد که مردانی که شیر شتر می نوشند، قوی تر، تنومندتر و سریع تر هستند.
محققان از شیر شتر برای درمان بیماران مبتلا به ایدز هم در سطح دنیا استفاده کرده و به پیشرفتهای خوبی هم دست یافته اند.
*ویتامین ها
ویتامین های B1، B2، اسید فولیک و اسید پانتوتنیک در شیر شتر، پایین و محتوای B6 و B12 شیر شتر مشابه مقادیر موجود در شیر گاو می باشد، اما نسبت به شیر انسان بالاتر است. شیر شتر، نیاسین و ویتامین C بیشتری نسبت به شیر گاو دارد(ویتامین C در شير شتر 3 برابر بيشتر از شير گاو است).
استفاده از شير شتر 70 تا 80 درصد از ويتامين ها و پروتئين هاى مورد نياز بدن را تأمين مى نمايد. تحقيقات نشان ميدهد كه ويتامين شير شتر 3 برابر شير گاو است.
شیر شتر بدليل اينكه حاوى مقادير بالاى ویتامین ث مى باشد در پيشگيرى و درمان بيماريهاى دهان و دندان و همچنين محافظت از لثه ها و تقويت دندان بسيار مفيد مى باشد.
*پروتئين ها
برخى پژوهش ها و بررسى ها نشان ميدهد كه چربى ها و مواد موجود در شير شتر نسبت به ساير شيرها راحتر و سريعتر هضم و جذب مى شود.
اخيرا پروتئينى در شير شتر كشف شده است كه عملكرد آن همانند انسولين مى باشد و در درمان بيمارى ديابت بسيار مفيد و كارساز است.
پروتئین های شیر شتر اسیدهای آمینه ی ضروری برای انسان را به میزان رضایت بخش و حتی بالاتر از میزان تعیین شده توسط مؤسسات FAO/WHO/UNU تأمین می کنند. شیر شتر می تواند حداقل پروتئین های ضروری روزانه ی انسان مخصوصاً اسیدهای آمینه را تأمین کند، چون نیازهای انسان در محیط های گرم و خشک بر پایه ی کالری کمتری است و پروتئین و آب نقش مهمی دارند، مقادیر کمی شیر شتر می تواند نیاز انسان را در این مناطق تامین کند.
*املاح و مواد معدنى
شير شتر آنچنان منبع سرشارى از ماده معدنى بنام آهن است كه برخى معتقدند مصرف مناسب و مداوم آن انسان را از هر نوع شيرى بى نياز مى كند حتى نوزادان را از شير مادر!!!.
طبق تحقيقات شير شتر 10 برابر شير گاو؛ عنصر آهن و كلسيم دارد.
شیر شتر سرشار از اسیدهای مهمى بنام اسيد آمینه است: مانند والین و متیونین و لیزین و آرژنین و فنیل آلانین. همچنین شير شتر دارای مقادير نسبتاً بالای آلبومین و گلوبولین نيز مى باشد.
کمترین مقدار مورد نیاز مواد معدنی کلسیم و فسفات در بدن، 800 میلی گرم در روز است که با خوردن 2.5 تا 4 فنجان شیر شتر، اين مقدار کلسیم و فسفات تأمین می شود. همچنین شیر شتر حاوی مواد معدنی کم مقدار مثل روی، مس و منگنز می باشد.
*ويژگى هاى منحصر به فرد شير شتر
الف) نكته بسيار عجيب و جالب درباره شير شتر اين است كه اين ماده گرانبها قادر است بدون استفاده از لوازم امروزى كيفيت خود را در دماى 4 درجه سانتيگراد بمدت 12 روز و در دماى معمولى اتاق بمدت 48 ساعت و حتى بيشتر حفظ نمايد و اين در صورتى است كه بطور مثال شير گاو در دماى عادى اتاق ظرف 12 ساعت ترش ميشود. كه علت آن مربوط ميشود به اينكه سرعت تخمير قند لاكتوز در شير شتر بسيار كم است و از طرفى ناگفته نماند كه افزايش ميزان اسيديته در شير شتر آرام و به كندى است.
ب) تحقيقات نشان مي دهد که شیر شتر بخاطر وجود برخى مواد از جمله انواع پروتئينها مانند پروتئين كازئين؛ در برابر سموم، باکتری ها، قارچ ها، و بسيارى از خطرات احتمالى آنها بويژه براى نوزادان مقاوم و سبب مصونيت در برابر آنها مي شود.
ج) در مقايسه شير شتر با شير گاو از نظر ويتامين ها و ساير مواد بايد به اين نكته توجه داشت كه
شير شتر حاوى ماده اى بسيار مهم در تغذيه انسان بنام اسيدهاى چرب لينولئيك است كه اين موضوع شير شتر را از ساير شيرها متمايز و متفاوت مي كند.
*خواص شیر شتر:
سبب تقویت سیستم ایمنی در مقابل هپاتیت و ایدز می شود.
مدر است لذا در تعدیل فشارخون مفید است.
دارای چربی و کلسترول کمتر نسبت به شیر گاو است.
دارای قند کم لاکتوز کمتر نسبت به شیر گاو است.
دارای املاح فراوان است.
دارای ویتامین ب و ث فراوان است.
در طول عمر بیماران مبتلا به لوپوس مؤثر است.
غنی از انسولین بوده و در کنترل دیابت مؤثر است.
در بهبود آلرژی غذایی در کودکان مؤثر است.
در درمان اوتیسم کودکان مؤثر است.
باعث بهبود زخم معده، آنتریت، آلایمر و آسم می گردد.
دارای خواص کمکی در درمان سرطان است.
در صورت مصرف همزمان شیر شتر با شیمی درمانی، شیمی درمانی دارای نتایج بهتر و با اثرات جانبی کمتری خواهد بود.
استفاده از آنتی بادی شتر برای درمان سرطان روده بزرگ در موش به اثبات رسیده است.
آنتی بادی شتر فقط زنجیره سنگین دارد و فاقد دو زنجیره سبک می باشد که این ویژگی منحصر به فرد سبب افزایش نفوذ پذیری این آنتی بادی به بافتهای بدن می گردد.
شیر به عنوان کامل ترین غذای انسان شناخته شده است، که جدای از نقش معمولی خود برای تغذیه انسان می تواند نقش غذایی فرا سودمند نیز داشته باشد.
به علت وجود مقادیر زیاد انسولین و ترکیبات مشابه انسولین مانند half-cystine شیر شتر اثر هیپوگلیسمی داشته و همین ویژگی آن موجب شده است که گزینه مناسبی برای درمان افراد دیابتی و رژیمی باشد. یکی از خواص دیگر شیر شتر این است که به علت فقدان بتالاکتوگلوبوئین می تواند برای درمان آلرژی های غذایی در غذایی در کودکان مفید باشد. اخیراً گزارش شده شیر شتر دارای خواص آنتی کار سیتوژنیک و آنتی هایپرتنسیو نیز می باشد. اثر ضد میکروبی شیر شتر به حضور لیزوزیم، لاکتوفرین، هیدروژن پراکسید، لاکتوپر اکسیدازوایمونوگلوبولین ها نسبت داده شده است.
شیر تازه و تخمیر شده شتر درهند، روسیه و سودان برای درمان بیماری های یرقان، توبرکلوزیس، نیشمانیا، آسم و کالا آزار مورد استفاده قرار گرفته است. جزء پروتئینی شیر دارای ترکیبات ارزشمند با فعالیت بیولوژیکی گوناگون است.
پروتئینهای شیر شتر به دو بخش عمده کازنین(70-80 درصد) 30-20 whey protein درصد) تقسیم می شود.
whey protein ها یکی از منابع اصلی پیتیدهای فعال زیستی هستند.
مقدار whey protein های شیر شتر یک کوهانه 8/0 -63/0 است.
whey protein های شیر شتر دارای آلفا لاکتالبومین، آلبومین سرم، لاکتوفرین، ایمونوگلوبین ها و ... است.
لاکتوفرین عضوی از خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی آن حدوداً 80 کیلو دالتون می باشد.
این گلیکو پروتئین دارای خاصیت ضد باکتریایی بوده، همچنین ویژگی های ضد سرطانی و ضد التهابی را نیز دارا است.
نتیجه اثر لاکتوفرین بر روی سلول های توموری حاصل فعالیت سلول های کشنده ی طبیعی و حساس شدن سلول های هدف جهت لیز شدن است.
شیرشتر دارای ترکیبات با اهمیت و قابل توجهی نظیر پروتئین اسیدی آب پنیر و پپتیدهای شبه انسولینی می باشد. همچنین این محصول مهم دارای بیواکتیوهایی است که هر کدام به نوبه خود بسیار با ارزش بوده و عملکرد بیولوژیکی خاصی دارند.
بیواکتیوهای شیر به چهار گروه عمده تقسیم می شوند. بیواکتیوهایی که موجب فعالیت بهتر سیستم گوارشی می شوند. (کازنین، کازلین ، لاکتوفرین) بیواکتیو هایی که سبب تقویت سیستم ایمنی می شوند:
(مانند ایمونوگلوبولین های A و G، لاکتوفرین، پرولاکتین، سایتوکائین ها) و بیواکتیوهایی که نقش ضد میکروبی داشته به عنوان پروبیوتیک عمل می نماید: (لاکتوفرین، لیزوزیم، لاکتوپراکسیداز) لاکتوفرین یکی از مهم ترین بیواکتیوهای شیر محسوب می گردد که عملکردهای کلیدی و متنوعی دارد. لاکتوفرین(لاکتوترانسفرین) گلیکوپروتئین متصل شونده به آهن از اعضای خانواده ترانسفرین است که وزن مولکولی حدود 80 کیلو دالتون داشته و تقریباً دارای 700 اسید آمینه می باشد و از یک زنجیره ی مقاومت دربرابر حرارت بالا و تغییرات PH، حلالیت مطلوب در آب، عبور از سد خونی مغزی، میل ترکیبی بالا، اختصاصی بودن و پتانسیل غنی در واکنش یا آنتی ژن از ویژگی های این ایمونوگلوبین های شیر شتر است که باعث کاربرد درمانی آنها شده است. امروزه محققین موفق به ساخت آنتی بادی های بسیار کوچکی موسوم به نانو بادی شده اند که سلولهای توموری را هدف قرار داده و برای مصرف خوراکی نیز مناسب هستند، اما حتی این آنتی بادی ها نیز به علت بزرگی مولکول در نفوذ به بافت تومور مشکل داشته و به علت ساختمان پیچیده ای که دارند، تهیه آنها در مقیاس وسیع بسیار گران و دشوار است. برای رفع این مشکل محققین از آنتی بادیهای شیر شتر که از آنتی بادی انسان کوچکتر هستند و تولید آنها آسان و مقرون به صرفه است استفاده می کنند. نخستین نتایج استفاده از این آنتی بادی ها به صورت مستقیم علیه تومور در موش، نشان داده که مارکرهای پروتئینی سطح غشای تومور به صورت موفقیت آمیزی به وسیله این نانو بادی ها مورد هدف قرار گرفتند.
پلی پپتیدی منفرد تشکیل شده که به صورت دو لوب متقارن( C-LOBE N- LOBE) در آمده که در هر لوب دو دومین وجود دارد.
فعالیت ضد میکروبی لاکتوفرین ناشی از دو مکانیسم، اتصال به آهن و میانکنش مستقیم یا میکرو ارگانیسم، می باشد.
لاکتوفرین با مهار گیرنده های ویروس و اتصال به DNA و یا RNA اثرات ضد ویروس خود را اعمال می نماید. همچنین قادر به توقف رشد سلول های سرطانی بوده (و باعث تقویت سیستم ایمنی می گردد و نیز استخوانزایی سلول های استخوانی (استلوسیت ها) را تحت تاثیر قرار می دهد امروزه غذای کودکان با فرمول حاوی لاکتوفرین گاوی در کشور های ژاپن، کره و اندونزی فروخته می شود.
لاکتوپراکسیداز، تیوسیانات را در حضور پراکسید هیدروژن اکسید نموده و هیپوتیوسیانات با خاصیت ضد میکروبی قوی تولید می نماید این ترکیبات با گروه سولفیدریل پروتئین های میکروبی پیوند برقرار کرده و اثر بازدارندگی خود را بر ویروسها، قارچ ها و باکتریها اعمال می نماید.
در خصوص شیر شتر بررسی غیرفعال شدن لاکتوپراکسیداز شاخص بهتری برای ارزیابی فرآیند پاستوریزاسیون در مقایسه با فسفاتاز قلیایی است. این آنزیم در برخی کشور ها جهت کنترل رسمی پاستوریزاسیون شدید مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی دیگر از بیواکتیوهای شیر شتر لیزوزیم است. مطالعات روی لیزوزیم شیر شتر نشان داد که تشابهات آنتی ژنیک بین لیزوزیم شیر شتر و گاو وجود ندارد که این امر نشان دهنده وجود یک ساختار متفاوت در لیزوزیم این دو گونه می باشد.
لیزوزیم پیوندهای گلیکوزیدی (1-4) بین –N استیل مورامیک اسید و –N استیل D- گلوکوزآمین را در پپتیدوگلیکان دیواره باکتری ها می شکند. یکی دیگر از بیواکتیو- استیل-S- گلوکزآمین است. آنزیم NAGase شیر برای درمان mastitis در گاو مورد آزمایش قرا گرفت و اثرات درمانی آن تأیید شد. پس از بررسی صدها نمونه شیر شتر و للاما نشان داده شد تمامی آنها دارای سطح nagase بالایی هستند. نشان داده شده است که همان nagase موجود در شیر شتر فعالیت قوی آنتی باکتریال و آنتی ویرال دارد.
بیواکتیوهای شیر پیش ساز بسیاری از پپتیدهای فعال زیستی هستند. این بیواکتیوها به صورت غیرفعال در شیر وجود دارند که ضمن پروتئولیز ناقص با استفاده از آنزیم های گوارشی تخمیر و یا توسط آنزیم های میکروبی به قطعات پپتیدی کوچکتر با فعالیت زیستی متنوع تبدیل می شود.