1395 / 5 / 27، 11:41 صبح
کوسه های به لطف دندان های منحصربفرد و خاص شان یکی از شکارچیان قابل نظام هستی محسوب می شوند. این دندان ها نه تنها برندگی یک تیغ را دارند بلکه این قابلیت را دارند که در سراسر عمر جانور مجددا رشد کنند و به تدریج مانند یک نوار نقاله ردیفی از دندان ها در دهان آن ها جایگزین می شود و این تنها منوط به زمان از افتادن یا فاسد شدن دندان نیست.
به گزارش "انجمن حمایت ازبیماران چشمی آرپی،لبر و اشتارگات در ایران " به نقل ازmedicalxpress، آن چه در مورد کوسه اتفاق می افتد در مورد انسان کاملا متفاوت است. انسان در طول زندگی اش دو نوع دندان را تجربه می کند: دندان شیری و دندان بالغ. این دندان ها برای فردی که طول عمر کوتاهی داشته باشد و از غذاهای گیاهی استفاده کند کافی است اما در پزشکی مدرن عمر انسان ها را افزایش داده است ولی رژیم غذایی نیز به همان اندازه ساینده و اسیدی شده است. این عوامل موجب شده است که این دو مجموعه دندانی برای زندگی فرد کافی نباشد و فرد در طول حیات خود دنبال راه حلی برای جایگزینی دندان های فاسد یا از دست رفته اش باشد که از بین آن ها می توان به ایمپلنت های سرامیکی یا دندان های مصنوعی غیر عملی نام برد. اما آیا می توان با جست و جو در پایه های ژنتیک انسانی و البته کوسه به رشد مجدد دندان های انسان نیز امیدوار بود؟
در واقع کوسه ها دندان های جدیدشان را به صورت یک به یک رشد نمی دهند اما آن ها چندین ردیف دندان روی آرواره هایشان دارند که به طور ثابت رشد می کنند. زمانی که یکی از دندان ها در لبه آرواره می افتد، دندان مرتبط با آن در ردیف پشتی به سمت جلو آمده و آن را جایگزین می کند. بافت نرم زیرین هر دندان را در بر گرفته و همانند یک تسمه نقاله آن ها را جابجا می کند. زمانی که نوزادن کوسه درون رحم مادر از تخم خارج می شوند دارای کمربند انتقالی(تسمه نقاله) کاملا تکوین یافته حاوی دندان هستند که دندان ها به صورت ردیفی قرار گرفته اند. محققین ژن ها دخیل در این بازسازی دندانی کوسه ها را مورد مطالعه قرار دادند و دریافتند که درون سلول های اپی تلیالی که دهان کوسه را مفروش می کنند، بخش های مجزای خاصی از سلول های بنیادی وجود دارد که برای رشد مداوم دندان ها کلیدی هستند. بدون وجود این سلول های بنیادی، کوسه ها نیز دارای تعداد محدودی از مجموعه های دندانی خواهند بود که این امر منجر به عدم موفقیت آن ها در رفتار شکارگری شان خواهد شد. محققین ژن های مربوط به این سلول های بنیادی و نقش شان در تکوین و بازسازی دندان را مطالعه کردند.
در واقع این مطالعه نشان داده است که دندان انسان و کوسه نه تنها ساختار آناتومیک مشابهی دارد، بلکه ژن های دخیل در تکوین دندان های آن ها نیز بسیار مشابه است. این امر بسیار مهم است و نشان می دهد که اطلاعات ژنتیکی کلیدی که در مورد کوسه ها کشف شده است می تواند در درک چگونگی بازسازی دندانی و علت نبود آن در انسان کمک کند. محققین گام بعدی مطالعه شان را مقایسه مشخصه های ژنتیکی دندان کوسه با انسان دانسته اند تا دریابند آیا کوسه ژن هایی دارد که در انسان غیر فعال باشد یا خیر. این مطالعه می تواند به درک مکانیسمی که منجر به از دست رفتن توانایی بازسازی در انسان منجر شده است کمک کند و در نهایت این که آیا می تواند راهی را برای تشکیل دندان های جدید در دهان با استفاده از سلول های بنیادی پیدا کنیم یا خیر.