محققان کشف کرده اند چگونه تغییر در یک نوکلئوتید (واحدهای سازنده DNA) می تواند عامل ایجاد سندروم X شکننده باشد. این سندروم شایع ترین ناتوانی ذهنی ارثی است واز میان 230 زن یک نفر و از میان 360 مرد یک نفر مستعد ابتلا به این بیماری محسوب شده و به علت نقص در ژنی به نام fragile X mental retardation 1 یا FMR1 که بر روی کروموزوم X قرار دارد ایجاد می شود. به گزارش"انجمن آرپی، لبر و اشتارگات در ایران" به نقل از بنیان، در سندروم X شکننده مجموعه ای از توالی های تکراری DNA که در یک طرف ژن FMR1 قرار دارند از حالت عادی بیشترند . در این حالت ژن خاموش می شود و نمی تواند پروتئینی را که برای برخی عملکردهای ذهنی لازم است تولید نماید. گروهی از محققان امریکایی قبلا دریافته بودند که جایگاه مشخصی که محل شروع همانند سازی DNA است و در نزدیکی ژن FMR1 قرار دارد، در سلول های بنیادی جنینی X شکننده غیرفعال می شود. این غیر فعال شدن نحوه همانندسازی ژن FMR1 را هنگام تقیسم سلولی تغییر می دهد و باعث افزایش تعداد توالی های تکراری موجود در این ژن می گردد.
یک تغییر خاص در توالی نزدیک ژن مذکور که جز single-nucleotide polymorphism یا SNP است خطر افزایش تعداد توالی های تکراری را در برخی از افراد مستعد بالا می برد. محققان دریافته اند که این SNP با غیر فعال شدن محل شروع همانند سازی در سلول های بنیادی جنینی X شکننده هم پوشانی دارد. نوکلئوتیدها در DNA شامل یکی از چهار باز سیتوزین، تیمیدین، آدنین و گوانین می باشند. محققان می گویند سلول های بنیادی جنینی طبیعی در محل SNP فوق و محل شروع همانند سازی فعال، دارای تیمیدین بودند. در سلول های X شکننده و جایگاه شروع همانند سازی غیر فعال، سیتوزین حضور دارد. این یافته ها نشان می دهد جایگزینی سیتوزین با تیمیدین ممکن است جایگاه شروع همانند سازی را غیر فعال کند. زمانی که ژن معیوب FMR1 از مادر به کودک به ارث می رسد احتمال افزایش توالی های تکراری DNA را که می تواند عامل ایجاد سندروم X شکننده باشد، بالا ببرد. نتایج مطالعه فوق در Journal of Cell Biology ارائه شده است.