*سلول درمانی بیماری های شبکیه از لایه ملتحمه چشم*

[ستوده]

پژوهشگر مرکز تحقیقات فناوری بن یاخته از تمرکز بر روی سلول درمانی بیماری های شبکیه چشم و آینده روشن این تحقیقات خبر داد.دکتر صمد ندری دکتری تخصصی نانوتکنولوژی از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، با اشاره به 10 سال فعالیت خود در زمینه سلول های بنیادی اظهار داشت: یکی از تحقیقاتی که در این زمینه انجام داده ام، جداسازی سلول ها مزانشیمی موش بوده است. ما در این تحقیقات چند روش برای جداسازی ارائه کردیم که نتایج آن در مجلات معتبر علمی بین المللی منتشر شد.وی ادامه داد: سپس به مطالعه مارکرهای سطحی سلول های مزانشیمی پرداخته و آنتی ژن مزانشیمی یا مارکری برای جداسازی سلول ها را معرفی کردیم.این محقق مرکز تحقیقات فناوری بن یاخته با بیان اینکه بعد از انجام فعالیت های ذکر شده، در زمینه مهندسی بافت مشغول به فعالیت شده است اظهار کرد: در این حوزه به طراحی نانوداربست برای فراهم آوردن ساختار مناسبی برای تکثیر و تمایز سلول های بنیادی پرداختیم.
تمرکز ما در این زمینه روی چشم انسان بوده است. به گزارش"انجمن آرپی، لبر و اشتارگارت در ایران"به نقل از بنیان در این تحقیقات ما موفق به کشف منبع جدیدی از سلول های بنیادی از لایه ملتحمه چشم شده ایم.دکتر ندری ادامه داد: در این تحقیقات که 7 سال پیش آغاز شد، پتانسیل این سلول ها را از نظر قابلیت تکثیر و تمایز بررسی کردیم و در تلاش هستیم با رعایت نکات ایمنی و بررسی واکنش ها در شرایط طبیعی بدن زمینه ساز استفاده از این قابلیت در درمان بیماری ها باشیم. وی با تاکید بر اینکه این سلول ها از لایه ملتحمه چشم گرفته شده و سعی می شود برای درمان بیماری های شبکیه استفاده شود گفت: سعی در این است سلولی انتخاب شود که در درمان بیماری ها بهترین کارایی ممکن را داشته باشد.
برای مثال ممکن است موفقیت آمیز بودن تزریق سلول های بنیادی که از مغز استخوان گرفته می شود در بافت های مختلف، فرق کند. بنابراین در این تحقیقات سلول های بنیادی از لایه ملتحمه چشم گرفته و به شبکیه تزریق خواهد شد.وی با اشاره به این که در 4 سال گذشته داربستی طراحی کرده و این سلول ها را به سلول های شبکیه چشم تمایز داده اند، ادامه داد: نتایج این امر موفقیت آمیز بود و در ژورنال های معتبر منتشر شد و هنوز به مرحله بالین نرسیده است. این پژوهشگردر مورد فرآیند فعالیت در این تحقیق توضیح داد: این تحقیقات در مراحل اولیه است و برای مطالعه در شرایط آزمایشگاهی طراحی شده است تا تحقیقات روی مدل های حیوانی مانند موش و رت انجام شود، اگر روی این حیوانات موفقیت آمیز بود، سپس روی حیواناتی که شباهت بیشتری به انسان دارند، مانند میمون کار خواهد شد و بعد از آن به مرحله بالین، به صورت آزمایشی و در نمونه های اندک خواهد رسید و بعد نتایج قطعی منتشر خواهد شد. دکتر ندری اظهار کرد: برای انجام این تحقیقات باید از کمک متخصصین و دانشمندان داخلی و خارجی برای عیب یابی بهره برد. این تحقیقات یک پروسه زمان بر است که ممکن است نتایج بالینی آن طی سال آینده مشخص شود.وی در پایان خبر داد: این تحقیقات با همکاری چندین دانشگاه و مرکز تحقیقات بن یاخته در حال انجام است. مُلتَحِمه غشا مخاطی نازک و شفافی است که سطح داخلی پلک ها را مفروش کرده و بخش پیشین (قدامی) صلبیه را می‌پوشاند. ملتحمه پشت پلک‌ها و قسمت جلوی صلبیه (سفیدی چشم) را پوشانده و در لبه پلک به پوست و در وسط به قرنیه متصل می‌شود.

*اظهارات دکتر ریاضی در مورد پیشرفت در درمان بیماری های شبکیه*

فوق تخصص بیماری های شبکیه چشماظهار داشت: استفاده از سلول های بنیادی در رفع مشکلات و بیماری های شبکیه چشم در کشور ما پیشرفت های زیادی داشته است و درحال حاضر در مرحله کارآزمایی حیوانی قرار دارد. به گزارش"انجمن آرپی، لبر و اشتارگارت در ایران" به نقل از ایرنا، دکتر محمد ریاضی اظهار کرد: در زمینه قرنیه چشم درمان بسیاری از بیماری ها با استفاده از سلول های بنیادی در کشور در حال انجام است به گونه ای که با بهره وری از این روش درمانی نیاز بیماران به پیوند قرنیه در برخی موارد برطرف شده است. وی افزود: اما از آنجایی که شبکیه چشم بافتی بسیار پیچیده با تعداد زیادی از رشته های عصبی است، هنوز محققان به نتیجه قطعی برای استفاده از سلول های بنیادی به منظور رفع بیماری های این بافت چشمی دست نیافته اند و آزمایش ها در مرحله کارآزمایی حیوانی قرار دارد.
ریاضی ادامه داد: تحقیقات در این زمینه در مرحله کشت آزمایشگاهی سلول های شبکیه چشم حیوانات و پیوند دوباره آنها به چشم در دست انجام است. وی در مورد مراحل انجام تحقیقات در این زمینه توضیح داد: ابتدا ارتباط اعصاب شبکیه چشم حیوان قطع می شود و پس از آن برای کشت سلول های بنیادی شبکیه در محیط آزمایشگاهی باید شرایطی باشد که این سلول ها بتوانند رشد کنند و ارتباط عصبی پیچیده آنها دوباره برقرار شود. ریاضی افزود: فراهم کردن این شرایط به دلیل وجود رشته های عصبی بسیار پیچیده و مرتبط با یکدیگر فراتر از فراهم کردن شرایط عادی آزمایشگاهی برای تکثیر سلولی است. فوق تخصص شبکیه گفت: در استفاده از روش سلول های بنیادی در سایر بافت های بدن نیازی به ایجاد ارتباط عصبی بین تک تک سلول ها وجود ندارد اما شبکیه بافتی شبیه به مغز و نخاع دارد که دارای رشته های عصبی زیاد مرتبط با یکدیگر است و در صورت قطع شدن این رشته های عصبی در اثر یک بیماری، برای رفع مشکل شبکیه باید ارتباط این رشته های عصبی دوباره برقرار شود.
فوق تخصص شبکیه چشم خاطر نشان کرد: در سطح جهان نیز کاربرد سلول های بنیادی در شبکیه چشم در مراحل ابتدایی است و تنها در برخی مراکز از سلول های بنیادی در موارد بسیار محدودی برای رفع برخی بیماری های شبکیه به صورت تحقیقاتی استفاده می شود و کار از مرحله کارآزمایی حیوانی به کارآزمایی انسانی رسیده است من جمله ایران که در حوزه چشم پزشکی ایران از نظر سطح دانش و تخصص و همچنین دارابودن مراکز و تجهیزات مورد نیاز برای انجام اقدامات درمانی همتراز با سایر کشورهای پیشرفته دنیا است؛ به گونه ای در حال حاضر انواع پیوندهای چشمی و استفاده از سلول های بنیادی در رفع بیماری های سطحی قرنیه و قوز قرنیه در برخی مراکز چشم پزشکی کشور صورت می گیرد. علاوه بر این متخصصان حوزه چشم پزشکی ایران در زمینه طراحی و تولید برخی قسمت های چشم به صورت مصنوعی دستاوردهای قابل توجهی داشتند که ازجمله آن می توان از طراحی و تولید قرنیه مصنوعی و پروتزهای داخل قرنیه نام برد. تمام مراکز دولتی و خصوصی چشم پزشکی ایران مجهز به تجهیزات پیشرفته هستند و از سالیان گذشته مبتلایان به بیماری های چشمی به کشورهای دیگر اعزام نمی شوند و در مقابل بیماران زیادی از برخی کشورها برای دریافت درمان های پیشرفته به کشور ما مراجعه می کنند.