انسداد مجاری اشکی در کودکان

[محسن سروش]

یک جراح و متخصص چشم با تاکید بر اینکه در نوع خفیف انسداد مجرای اشکی اشک‌ریزش همراه با ترشحات چسبنده در لبه‌های پلک و مژه‌ها دیده می‌شود، گفت: شدت این علائم روز به روز متفاوت است و اشک‌ریزش همراه با ترشحات مخاطی چسبنده شدید و گاهی خفیف و کم است که با سرما یا سرماخوردگی شدید می‌شود. به گزارش"انجمن آرپی، لبر و اشتارگات در ایران" به نقل از ایسنا، دکتر احمد شجاعی، با اشاره به اینکه تقریبا 5 درصد نوزادانی که به موقع متولد می‌شوند دچار انسداد در قسمت انتهایی سیستم مجاری اشکی هستند، گفت: علائم کلینیکی‌ این بیماری به طور معمول 80 تا 90 درصد در ماه اول تولد مشاهده می‌شود و آمار انسداد مجاری اشکی در کودکان نارس بیشتر از سایر کودکان است که علت آن به خاطر تاخیر در باز شدن دریچه انتهایی مجاری اشکی است. وی در باره علائم کلینیکی این عارضه گفت: شدیدترین نوع انسداد مجاری اشکی در نوزادان داکروسل مادرزادی است که کیسه اشکی در قسمت پایین مجرای اشکی برجسته می‌شود و در زیر پوست کاملا قابل لمس است.
وی افزود: در نوع خفیف انسداد، اشک‌ریزش همراه با ترشحات چسبنده در لبه‌های پلک و مژه‌ها دیده می‌شود. شدت این علائم روز به روز متفاوت است. اشک‌ریزش همراه با ترشحات مخاطی چسبنده شدید و گاهی خفیف و کم است که با سرما یا سرماخوردگی شدید می‌شود. شجاعی گفت: علامت انسداد با ریختن یک قطره فلورسئین در چشم و مشاهده کردن تجمع آن در گوشه داخلی چشم پس از 5 تا 10 دقیقه و عدم مشاهده فلورسئین در بینی یا حلق بعد از 10 تا 15 دقیقه یکی از راه‌های تشخیص انسداد مجاری اشکی است. وی خاطرنشان کرد: انسداد مجاری اشکی باعث رشد میکروب در کیسه اشکی می‌شود و ایجاد عفونت شدید می‌کند که نوع دو طرفه انسداد، شایع‌تر است.
شجاعی در خصوص درمان غیرجراحی این عارضه گفت: بیشتر انسداد مجاری اشکی مادرزادی طی شش ماه اول تا یک سالگی بهبود می‌یابند. بهترین راه درمان انسداد، ماساژ کیسه اشکی است. اگر انسداد همراه با عفونت باشد با استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک موضعی عفونت را کنترل می‌کنیم. این جراح و متخصص چشم بر ماساژ کیسه اشکی به دو منظور تاکید کرد و گفت: با انجام ماساژ ترشحات کیسه اشکی خارج و مانع رشد میکروب‌ها در کیسه اشکی می‌شود. همچنین فشار هیدروستانیک روی کیسه اشکی به طرف پایین باعث باز شدن دریچه اشکی می‌شود. وی یادآور شد: طریقه ماساژ به این صورت است که با قرار دادن انگشت در ناحیه بالای مجرای اشکی داخلی و بستن مجرا و سپس فشار دادن همراه با لغزاندن انگشت به طرف پایین است. روش دیگر قرار دادن انگشت روی کیسه اشکی به طریقی که مجرای اشکی بسته شود و فشار روی کیسه می‌تواند به باز شدن مجاری اشکی کمک کند.
شجاعی گفت: چون بیشتر انسدادها در یک سالگی بهبود می‌یابند، درمان جراحی که شامل سونداژ است، توصیه نمی‌شود مگر در عفونت‌های شدید که باعث آزردگی نوزاد یا کودک می‌شود. وی تصریح کرد: قبل از یک سالگی انجام سونداژ توصیه می‌شود. استفاده از سونداژ قبل از یک سالگی در کودکانی که نیاز به آن دارند، شانس بهبودی را به مراتب بالاتر می‌برد و تاخیر در سونداژ پس از یک سالگی شانس بهبودی را به مراتب کمتر می‌کند. در بیشتر موارد با یک بار سونداژ مجاری باز می‌شوند و در موارد نادر، نیاز به سونداژ مجدد و استفاده از روش‌های تکمیلی است.