: ژن درمانی برای یک نابینایی ناشی از بیماری های میتوکندریایی

[صدف]

محققین با دریافت بودجه ای از NIH‌مطالعه ای را طراحی کرده و مدل موشی جدیدی را برای بیماری نوروپاتی اپتیک وراثتی لبر(LHON) ایجاد کردند و دریافتند که می توانند با استفاده از ژن درمانی عملکرد بینایی را در این موش ها بهبود ببخشند. این بیماری یکی از بیماری های متعددی است که به دلیل موتاسیون های ژنی در میتوکندری اتفاق می افتد.به گزارش "انجمن حمایت ازبیماران چشمی آرپی،لبر و اشتارگات در ایران" به نقل ازmedicalxpress، این مطالعه گام مهمی را در مطالعه LHON  و در تلاش برای رسیدن به درمانی موثر برداشته است و می تواند کاربردهای وسیع تری نیز داشته باشد و محققین از دستاوردهای آن برای درمان بیماری های میتوکندریایی متعدد استفاده کنند. میتوکندری را کارخانه تولید انرژی سلول می نامند که دارای DNAی ویژه خود است و موتاسیون در DNAی میتوکندریایی می تواند منجر به LHON‌شود. محققین در دانشگاه میامی می گویند که تاکنون راهی وجود نداشته است که بتوانیم به طور موثر DNAی میتوکندریایی را بدست آوریم. آمار جهانی در مورد ابتلا به LHON‌ شفاف نیست ولی به نظر می رسد تنها در بریتانیا بیش از 30000 بیمار علایم مربوط به این بیماری را نشان می دهند. این بیماری موجب از دست دادن حدت بینایی و دید رنگی می شود که به دلیل از دست دادن سلول های گانگلیونی شبکیه است. شایع ترین موتاسیون میتوکندریایی که در LHON‌دخیل است ژنی به نام ND4‌است. محققین درصدد برآمدند که از ژن درمانی برای انتقال نسخه صحیح و جایگزینی آن با نسخه معیوب استفاده کنند. در اغلب مطالعاتی که از ژن درمانی استفاده می شود، از ویروس ها به عنوان ناقل ژن استفاده می شود که خود قادر به نفوذ به هسته و آلوده کردن سلول های بدن هستند و در نتیجه می توانند عملکرد بیش از 20000 ژن را مختل کنند. اما اغلب ویروس ها در نفوذ به میتوکندری ضعیف عمل می کنند. برای حل این مشکل، دکتر گای و همکاران از این واقعیت بهره بردند که میتوکندری ها پروتئین های سلولی را وارد می کند که خود قادر به ساخت آن ها نیست. با چسباندن قطعه کوچکی از این پروتئین ها به آدنوویروس ها، آن ها سیگنال homing‌ را برای ویروس ایجاد کردند که در واقع یک رمز ورود به میتوکندری برای ویروس محسوب می شود. این ویروس مدیفه شده، کلیدی برای ایجاد مدل موشی محسوب می شود که LHON‌را شبیه سازی می کند و هم چنین می توان از آن برای بررسی ژن درمانی LHON‌در مطالعات بالینی استفاده کرد. برای ایجاد مدل موشی آن ها، ویروس را با نسخه ناقص ژن ND4 بارگیری کردند. این ویروس های حامل DNAی کد کننده پروتئین فلورسنس قرمز نیز بودند که یک مارکر قابل مشاهده برای ویروس و ردیابی آن محسوب می شود. آن ها این ویروس را به سلول های تخم لقاح یافته موش تزریق کردند و آن ها را رشد دادند تا به بلوغ برسند. بعد از آمیزش این موش ها به تعداد چند نسل، مدل های موشی ایجاد شد. این موش ها ND4‌جهش یافته را در چشم هایشان بیان می کردند. برای ژن درمانی LHON‌ نیز، محققین ژن ND4‌را درون ویروس های مشابه بسته بندی کردند و آن را به چشم موش تزریق کردند که موجب بهبود عملکرد بینایی مدل موشی این بیماری شد.