: بازبرنامه ریزی سلولی می تواند منجر به درمان بیماری های چشمی شود

[صدف]

محققین با استفاده از تکنیک بازبرنامه ریزی سلولی، توانسته اند سلول های پشتیبان موجود در شبکیه چشم را به سلول های بنیادی تمایز دهند که قادر به ساختن نورون های جدید هستند. به نظر می رسد این تکنیک می تواند درمانی برای بیماری های چشمی نظیر گلوکوم، دژنراسیون ماکولا و سایر بیماری های مربوط به شبکیه چشم باشد.

به گزارش "انجمن حمایت ازبیماران چشمی آرپی،لبر و اشتارگات در ایران " به نقل ازmedicalxpress، شبکیه در پشت چشم حاوی انواع سلول های مختلف است که از جمله آن می توان به نورون های شبکیه اشاره کرد که پردازش تصاویر بصری فرد را به عهده دارند و به فرایند دیدن کمک می کنند. این نورون ها بوسیله سلول های گلیالی حمایت می شوند. فراوان ترین سلول گلیالی در چشم پستانداران سلول گلیالی مولر(MG) است که حمایت ساختاری را از سلول های شبکیه فراهم می کند و موجب ثبات شیمیایی محیط نورون های شبکیه نیز می شود. سلول های گلیالی مولر ظرفیت این را دارند که به سلول های بنیادی تبدیل شوند و به دنبال آن تکثیر شده یا به نورون های جدید تمایز یابند. اما مطالعات نشان داده است که این امر در مورد پستانداران تنها در زمان آسیب چشم اتفاق می افتد. در موجودات خونسردی مانند گورخرماهی، این امر فرایندی طبیعی است و سلول های گلیالی مولر به عنوان منبعی برای سلول های بنیادی شبکیه عمل می کنند و مدام نورون های شبکیه ای از دست رفته را جایگزین می کنند.

در مطالعه ای جدید محققین دانشگاه Yale نشان داده اند مسیر پیام رسانی Wnt بوسیله آسیب در سلول های گلیالی مولر فعال می شود. با وارد کردن برخی ژن ها به شبیکه موش بالغ، آن ها دریافتند که می توانند سلول های گلیالی مولر را بازبرنامه ریزی کرده و مسیر Wnt را فعال کنند و تکثیر سلول های گلیالی مولر را بدون آسیب شبکیه القا کنند. آن ها نشان داده اند که با دستکاری مسیر Wnt، برای مثال با حذف GSK3β می توانند β-catenin را تثبیت کرده و تکثیر سلول های گلیالی مولری را بدون آسیب شبکیه القا کنند. هم چنین بعد از انتقال ژن های β-catenin یا Lin28، مجموعه ای از سلول های گلیالی مولر فعال شونده با چرخه سلولی مارکرهایی را برای سلول های آماکرین بیان می کنند که نوعی از نورون های بینابینی شبکیه هستند. در مجموع به نظر می رسد که مسیر خاص به نام Wnt-Lin28-let7miRNA، نقش مهمی را در تنظیم پتانسیل تکثیر و نورون زایی سلول های گلیالی مولر شبکیه پستانداران بالغ ایفا می کند. محققین امیدوارند بزودی از این مسیر برای درمان مشکلات چشمی مانند گلوکوما یا دژنراسیون ماکولا استفاده کنند.