رویان؛ از همانندسازی حیوانات تا تلاش برای درمان مبتلایان به فلج مغزی

[سعیده]

پژوهشگاه رویان وابسته به جهاد دانشگاهی در ادامه پروژه های تحقیقاتی خود، توانسته است در دو سال اخیر دستاوردهای شاخصی ازجمله همانندسازی حیوانات در حال انقراض و درمان مبتلایان به فلج مغزی در سطح آزمایشگاهی را به دست آورد. علاوه بر این، به گزارش"انجمن حمایت ازبیماران چشمی آرپی،لبر و اشتارگات در ایران" به نقل از ایرنا، پژوهشگاه رویان در دولت یازدهم توانسته به دستاوردهای دیگری همچون تاسیس شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه سلول های بنیادی، اجرای پروژه های مشترک تحقیقاتی با کشورهای صاحب نام در این زمینه و انتشار کتاب هایی شامل نتایج تحقیقات دانشمندان ایرانی در سطح بین الملل دست یابد.  پژوهشکده کوچک رویان که مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی آن را در سال 1370 بنا کرد، بنیانی برای انجام تحقیقات پژوهشگران ایرانی شد و به تدریج در زمینه های مختلف علمی آنقدر پیشرفت کرد که توانست نام ایران را در بین کشورهای دارای آخرین تکنولوژی های سلولی قرار دهد. این مرکز اکنون یکی از بزرگترین و معتبرترین مراکز تحقیقات علمی ایران بخصوص در حوزه تحقیقات بنیادی است.

** تحقیقات در زمینه سلول های بنیادی

دکتر ابوالحسن شاهوردی معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشگاه رویان در مورد تحقیقات این پژوهشگاه در زمینه سلول های بنیادی در گفت وگو با خبرنگار گروه علمی ایرنا گفت : تحقیقات در زمینه سلول های بنیادی با قدرت در حال انجام است و بسیاری از آنها در حال گذراندن مراحل کارآزمایی بالینی است. وی توضیح داد: پروژه های تحقیقاتی در زمینه قرنیه، شبکیه و سیستم اعصاب، استخوان و غضروف، افراد قطع نخاعی بر روی نوع حیوانی و در مورد بیماری ام اس بر روی نوع انسانی تحقیقات در حال انجام است و درحال گذراندن مراحل ابتدایی است. شاهوردی ادامه داد: به طور کلی بسیاری از پروژه های تحقیقاتی در مورد سلول های بنیادی فاز حیوانی را پشت سرگذاشته و درحال گذراندن فاز انسانی است.

** همانندسازی حیوانات/ نجات حیوانات درحال انقراض

وی در مورد همانندسازی حیوانات گفت: در این زمینه تلاش شده است این تکنولوژی وارد صنعت دامپروری شود و بتوانیم حیواناتی با ظرفیت ژنتیکی خوب را با کمک این تکنولوژی تکثیر کنیم. شاهوردی ادامه داد: در پزشکی تولیدمثل رویان برای حفظ توانایی باروری مبتلایان به بیماری های مختلف از تکنولوژی فیریز اسپرم، فیریز بافت بیضه، بافت تخمدان و تخمک استفاده می شود از همین رو این تکنولوژی برای حفظ نژادهای درحال انقراض حیوانی نیز مورد استفاده قرار گرفته و تاکنون توانسته ایم اسپرم نژادهای برتر برخی حیوانات یا حیواناتی را که در حال انقراض هستند، فیریز کنیم و در بانکی نگهداری و برای لقاح و تکثیر به کار ببریم. وی به استفاده از این تکنولوژی برای حفظ نژاد اسب های مینیاتوری خزر اشاره کرد و گفت: در این مورد پژوهشگاه رویان با کمک مجموعه خجیر جهاد کشاورزی، توانسته ایم اسپرم این حیوان را فیریز شده است تا بتوان در مواقع لازم از آن استفاده کرد. شاهوردی اظهار کرد: نژاد اسب مینیاتوری خزر خاص ایران است و در شمال کشور از آن استفاده زیادی می شود و برای حفظ نژاد آن فیریز اسپرم، تلقیح آن و تولید جنین اقدامات لازم صورت گرفته است.

وی گفت: پس از دستیابی به این فناوری به عنوان یک دستاورد اعلام می شود تا سازمان های فعال در این زمینه که قابلیت استفاده از آن را دارند، آن را به کار ببرند. معاون پژوهش و آموزش پژوهشگاه رویان اظهار کرد: استفاده از این تکنولوژی همچنین برای نجات نسل قوچ قمیشلو در منطقه اصفهان آغاز شده و تاکنون با این روش، یک مورد قوچ قومیشلو تولید شده است. شاهوردی با بیان اینکه می توانیم این روش را برای تولید سایر حیوانات در حال انقراض نیز به کار ببریم، افزود: در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتر و گسترده تر داریم.

** درمان مبتلایان به فلج اطفال و فلج مغزی در مرحله تحقیقاتی

شاهوردی در مورد درمان مبتلایان به فلج اطفال و فلج مغزی با بیان اینکه اقدامات در این زمینه در مرحله تحقیقاتی درحال انجام است، گفت: این یک پروژه تحقیقاتی بین پژوهشگاه رویان و بیمارستان شهدا است که در سطح کارآزمایی بالینی در حال انجام است. وی با بیان اینکه هدف از اجرای این پروژه تحقیقاتی این است که بتوان با استفاده از سلول های بنیادی برخی مشکلات بیماران مبتلا به فلج اطفال و مغزی را برطرف کرد، افزود: نتایج اولیه این تحقیق، قابل قبول است اما نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است. وی ادامه داد: نتایج تحقیقاتی که در بر روی 10 بیمار صورت گرفته، پیش آگهی خوبی داشته اما درمان کامل نشده است با این حال این امیدواری را به خانواده ها و محققان برای تلاش بیشتر و ادامه تحقیقات داده است.

** اجرای بیش از 10 مورد پروژه تحقیقاتی مشترک با مراکز تحقیقاتی معتبر خارج از کشور

شاهوردی از اجرای بیش از 10 مورد پروژه تحقیقاتی مشترک پژوهشگاه رویان با مراکز تحقیقاتی معتبر خارج از کشور در 2 سال گذشته خبر داد و افزود: برخی از این پروژه ها ما مجموعه های معتبری مانند هاروارد و ام آی تی در حال انجام است. وی اظهار کرد: رویان توانسته با بیلان کاری که دارد در آن سطح مشارکت کند و به موفقیت های بزرگی دست یابد.

** انتشار کتاب در سطح بین المللی

معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشگاه رویان انتشار کتاب های علمی در سطح بین المللی را از دیگر دستاوردهای رویان در سال های اخیر برشمرد و گفت: در همین راستا کتابی در زمینه مهندسی سلول های بنیادی با عنوان مهندسی نانوی سلول های استم سل، از طرف محققان ایرانی خارج از کشور زیرنظر محققان رویان منتشر شده است. شاهوری افزود: این کتاب توسط یک موسسه انتشاراتی در آمریکا چاپ و در سطح بین الملل و سایر کشورهای دنیا به عنوان دستاورد محققان ایرانی منتشر شده است.

** تاسیس دو شرکت فعال در زمینه تولید سلول های بنیادی و پروتئین های نوترکیب

معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشگاه رویان تاسیس دو شرکت فعال در زمینه تولید سلول های بنیادی و پروتئین های نوترکیب را از دیگر فعالیت های پژوهشگاه رویان در دو سال اخیر عنوان کرد و افزود: در پایان سال گذشته شرکت دانش بنیان sel tek farmet با همکاری شرکت برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و پژوهشگاه رویان در زمینه تولید سلول های بنیادی تاسیس شد. شاهوردی ادامه داد: هدف از تاسیس این شرکت را تولید سلول های بنیادی در صنعتی عنوان کرد و گفت: تلاش می شود از این سلول ها برای درمان بیماران نیازمند استفاده شود.

وی گفت: در حال حاضر توانسته ایم این سلول ها را در سطح آزمایشگاهی به صورت پایلوت تهیه و برای درمان بیماران در حد کارآزمایی بالینی استفاده کنیم اما برای ارایه خدمات به سطح گسترده تری از بیماران باید تولید این سلول ها را بر اساس استانداردها و معیارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح صنعتی دنبال کنیم که تاسیس این شرکت تحقق این هدف را میسر کرده است. شاهوردی تصریح کرد: این شرکت در حال حاضر تاسیس و ثبت شده است و به زودی محصولات آن به بازار عرضه می شود. وی در مورد تاسیس شرکت دانش بنیان فعال در زمینه تولید پروتئین های نوترکیب نیز اظهار کرد: این شرکت با نام بایوتک حدود یک سال پیش به همت پژوهشگاه رویان و کمک محققان این پژوهشگاه تاسیس شده است و توانسته در زمینه تولید پروتئین های رشد و پروتئین های نوترکیب خدماتی را ارایه دهد.

** تولید اندام های انسانی بر روی حیوانات

شاهوردی تولید اندام های انسانی بر روی حیوانات را از دیگر اقدامات پژوهشی رویان عنوان کرد و افزود: ما توانسته ایم در حد آزمایشگاه بر روی ژن های موردنظر که مسوول تشکیل بافت است، دستکاری ژنتیکی انجام دهیم اما تا پایان پروژه مسیر طولانی باقی مانده است. وی توضیح داد: در حال حاضر در مورد تولید بافت کبد بر روی بز اقدامات اولیه در مرحله آزمایشگاهی انجام شده است اما به دلیل پیچیدگی های متعدد هنوز به مرحله تولید بافت نرسیده ایم.